Węgiel jest paliwem szkodliwym dla jakości powietrza nie tylko z powodu spalania ale też z powodu transportu. Sam transport węgla może wyraźnie pogarszać odczyty pyłu zawieszonego PM2,5. Węgiel przewożony jest odkrytymi wagonami kolejowymi a każdy przejazd pociągu z węglem rozsiewa wokół chmurę cząsteczek szkodliwych dla zdrowia, dla płuc. To wyniki niedużego badania przeprowadzonego w Richmond, w Kalifornii.

Badanie opublikowane w marcu 2023 (w dostępie otwartym) miało ocenić, czy transport kolejowy pogarsza jakość powietrza w mieście mającym ok. 100 tysięcy mieszkańców. Okazało się, że tak a wagony wypełnione węglem tworzą wyraźnie więcej pyłu w powietrzu niż przejazd innego typu wagonów, które również wzbijają w powietrze pył z ziemi. Koncentracja pyłu zawieszonego PM2,5 w dni bezwietrzne, po przejeździe wagonów z węglem wzrastała nawet o 40% – porównując z brakiem jakiegokolwiek przejazdu.

Zastosowanie sztucznej inteligencji w tym badaniu było niezwykle proste i jednocześnie pomysłowe – pozwoliło zaoszczędzić pieniądze oraz zrealizować badanie. Przy torach kolejowych zostały postawione czujniki powietrza oraz kamery robiące co minutę zdjęcie. Następnie wyniki pomiarów powietrza zostały porównane ze zdjęciami a algorytmy sztucznej inteligencji odseparowały zdjęcia pustych torów od zdjęć pociągów. Odczyty pyłu porównano ze zdjęciami i okazało się, że wzrost zapylenia jest wyraźnie skorelowany z przejazdem wagonu z węglem. Porównano także korelację innych przejazdów oraz warunki atmosferyczne.

Bez użycia kamer i algorytmów do rozpoznawania treści na zdjęciach, takie badanie byłoby przeprowadzone przy pomocy studentów i studentek, którzy na krzesełku siedząc pracowicie przeglądaliby tysiące minut nagrań i liczyli pociągi. Badanie byłoby mniejsze i mniej istotne metodologicznie. Na podstawie wyników tego typu monitoringu samorządy mogą tworzyć skuteczniejsze polityki ochrony jakości powietrza.

Bardzo podobny problem w Polsce w tym roku zgłaszali ludzie mieszkający w gdańskiej dzielnicy Nowy Port. Sąsiedztwo składu węgla w pobliżu bardzo pogorszyło jakość powietrza. Po wielu interwencjach mediów hałdy miały być zraszane wodą (zużycie wody!). Problem pyłu węglowego jest niestety dobrze znany w tym regionie. Kilka lat wcześniej, w Gdyni a o sprawie pisał portal Trójmiasto – zdjęcie pochodzi z tej strony.

Rządowy program Mieszkanie Plus, który spektakularnie nie wypalił, zakładał m.in budowę tanich mieszkań na gruntach kolejowych, należących do PKP. W ofercie PKP Nieruchomości są działki odległe od torów, ale i takie w bezpośrednim sąsiedztwie. Dwa lata Portal Samorządowy pisał: Kolejowe grunty w Mieszkaniu Plus (portalsamorzadowy.pl). Ciekawe, czy badanie jakości powietrza w ogóle było rozważane w kontekście wyboru działek do zabudowy.

Na podstawie: Using A.I. to Track Air Pollution From Open-Top Coal Trains | Innovation | Smithsonian Magazine